بخش نظری | عدالت و بازار
مسعود نیلی
مسعود نیلی، ورودی سال 52 مهندسی سازه دانشگاه شریف است. او پس از اخذ مدرک کارشناسی ارشد «برنامه ریزی سیستم های اقتصادی» دانشگاه صنعتی اصفهان، به انگلستان رفت و کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه منچستر دریافت کرد.
فرشاد مومنی
فرشاد مومنی استاد تمام اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی است. او کارشناس و صاحبنظر حوزهی اقتصاد توسعه است. مومنی به اقتصاد نهادگرا اعتقاد دارد.
پویا ناظران
پویا ناظران در دورهی کارشناسی خود در دانشگاه مریلند رشتهی علوم کامپیوتر خواند. سپس به دانشگاه ایالتی اوهایو رفت و مدرک دکترای خود را در رشتهی اقتصاد مالی گرفت. او سابقهی همکاری با بانک جهانی و مرکز سرمایهگذاری آمریکا را در کارنامهی خود دارد.
مهدی موحدی بکنظر
مهدی موحد بکنظر دکترای تخصصی علوم اقتصادی از دانشگاه امام صادق(ع) دارد. اون هيئت علمی دانشگاه شاهد است و در حوزهی اقتصاد اسلامی و اقتصاد خرد به ویژه نظریه بازیها مشغول به تحقيق است.
مصطفی زالی
مصطفی زالی در سال ۱۳۶۴ در کرج به دنیا آمد. وی مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی کامپیوتر و کارشناسی ارشد خود را در دو رشته مهندسی کامپیوتر و فلسفه از دانشگاه تهران اخذ کرد. موضوع پایاننامه وی در رشته مهندسی کامپیوتر، «کاربرد منطق ریاضی در علوم کامپیوتر» و در رشته فلسفه، «متافیزیک موجهات در فلسفه تحلیلی معاصر» بود. وی در سال ۱۳۹۵ از رساله دکتری خود در دانشگاه تهران دفاع کرد. دکتر زالی هم اکنون عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه تهران است. زمینه اصلی مطالعات وی متافیزیک (با تمرکز بر ابنسینا، ارسطو و هگل) و فلسفه سیاسی (با تمرکز بر نظریه عدالت) است.
عدالت و الهیات اسلامی
محسن قنبریان
محسن قنبریان، استاد حوزه علمیه قم و پژوهشگر فقه سیاسی است. او با تاکید بر نظرات افرادی چون شهید سید محمدباقر صدر، نه تنها حق تعیین سرنوشت را دارای مبانی فقهی میداند، بلکه آن را با توضیحات مفصلی از ادراکات قطعی عقل و یک حق اساسی مستقل از شرع عنوان میکند. حجت الاسلام قنبریان از مردم سالاری دینی دفاع میکند و آن را در واقع حقی از سوی فقیه و حقی از سوی مردم میدانند که با انتخاب آزادانه مردم، این دو با یکدیگر جمع میشوند.
بیژن عبدالکریمی
بیژن عبدالکریمی (متولد ۱۳۴۲) دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی است. او دارای درجه دکتری فلسفه از دانشگاه اسلامی علیگر هند است. پژوهشهای او عمدتاً در حوزه فلسفه هایدگر، فلسفههای اگزیستانس، فلسفه سیاسی و پستمدرنیسم است.
بحرانهای نظری و عملی عدالت در ایران
صابر میرزایی
علی ملکی
علی ملکی در حال حاضر رئیس پژوهشکده سیاستگذاری علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف است. او مدرک دکتری سیاستگذاری عمومی (گرایش علم و فناوری) را از دانشگاه ادینبرو انگلستان و مدرک کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی (MBA) را از دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف اخذ کرده است.
پرویز امینی
پرویز امینی، جامعه شناس، استاد دانشگاه و مولف کتاب «مهار قدرت در مردم سالاری دینی» است. دکتر امینی معتقد است که نباید در دام سکولاریسم غربی افتاد، اما در عین حال به خلا تئوری حکمرانی اسلامی قائل هستند و اصرار دارند که بجای «دین سالاری مردمی» باید به سمت «مردم سالاری دینی» حرکت کرد و با ارائه خوانشی معقول و متناسب با وضعیت کنونی جامعه سیاسی ایران، حکمرانی را از وضعیت انسداد خارج کرد.
عدالت و خصوصی سازی
حسین عبدهتبریزی
حسین عبدهتبریزی در رشتههای مدیریت بازرگانی، مترجمی زبان انگلیسی و امور مالی و بانکداری تحصیل کرد. او خدمات متعددی را در زمینه تأمین مالی به بخش خصوصی و دولتی ارائه داده است. حوزهی تخصصی او، مسکن و خصوصیسازی است.
حسن سبحانی
او دکترای علوم اقتصادی از دانشگاه تهران دارد. توجه ویژهی او به اقتصاد اسلامی وجه تمايز او با باقی اقتصاددانها است. او سابقهی سه دوره نمایندگی مردم دامغان در مجلس شوراي اسلامی را دارد.
عدالت، پول و بانک
فرهاد نیلی
فرهاد نیلی کارشناسی خود را در رشتهی ریاضیات کاربردی دانشگاه شریف گذراند، ارشد سیستمهای اقتصادی را در دانشگاه شهید بهشتی و دکترای اقتصاد را در دانشگاه یورک انگلستان گرفت. او رییس سابق پژوهشکدهی پولی و بانکی و نمایندهی سابق ایران در بانک جهانی بود.
رسول بخشیدستجردی
رسول بخشی دستجردی اقتصاددان و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان است. حوزه پول و بانک از حوزههای پژوهشی مورد علاقه ایشان است. از مقالات او میتوان به «نقدی بر قدرت خلق پول در بانکداری متعارف- به سوی استقرار یک الگوی پولی مطلوب در اقتصاد اسلامی» و «انطباق نظام بانکداری بدون ربا با نظریه اقتصاد اسلامی آیا بانکداری بدون ربا ، ضرورتا بانکداری اسلامی است؟» اشاره کرد. همچنین از میان کتب ایشان مواردی همچون «تحلیلی انتقادی بر نظام بانکداری متعارف-رهیافتی از دیدگاه موریس اله به مکانیسم خلق اعتبار،» «مالیات بر زمین (نظریات اقتصادی اسلام و مکاتبات غربی)» و «سلسله تک نگاشت های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت: طرحی از الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حوزه اقتصاد» اشاره کرد.
محسن یزدانپناه
محسن یزدانپناه دانشجوی دکتری در موسسه بینالمللی مطالعات اجتماعی در دانشگاه اراسموس هلند است. او حوزه پژوهشی خود را اینگونه توصیف میکند:His study aims to explore the structural relation between money and capitalism from the standpoint of development ethics in order to understand and alter capitalism's generative potency. In contrast to mainstream economics that sees merely money-in-circulation in a barter economy, money is a social relation that plays a pivotal role in capitalism, as its one of the most important integral part. Accordingly, the process of money-in-its-creation is an organizing/coordinating institution from which the production and a peculiar logic of accumulation follow. In this sense, what matters is the process of money creation, not money itself--as theorised in various strands of thought including from Keynes to Post-Keynesians, Schumpeter, and monetary circuitists.
امیر جوادی
امیر جوادی با مدرک دکترای بخش عمومی و توسعهی اقتصادی، در حوزهی اقتصاد پولی مشغول پژوهش است. او دربارهی پول خصوصی و بانکداری آزاد مقالات و کتابهای متعددی مثل «تئوری بانکداری آزاد» از جورج سلگین، «تئوری و سیاست پولی» از کارل والش را ترجمه کردهاست. او همچنین کتاب «نظام آماری ایران و چالش آمارهای اقتصادی» را به همراه تقی ترابی نوشتهاست.
عدالت و یارانه نقدی
حسین عباسی
حسین عباسی مهندسی برق خوانده و ارشد اقتصاد خود را از موسسه پژوهش در برنامهریزی و توسعه گرفت. دکترای خود را نیز از دانشگاه ایلینویز گرفته و حال در دانشگاه مریلند مشغول به تدرس است. او به همراه دکتر طبیبیان و دکتر غنینژاد، کتاب «اندیشه آزادی» را نوشتهاست.
محمد نعمتی
محمد نعمتی دکترای اقتصاد از دانشگاه تهران و عضو هیئتعلمی دانشگاه امام صادق(ع) است. او دروس خرد و کلان تدریس میکند و در زمینهی سیاست پولی مشغول پژوهش است.
عدالت در آموزش، سلامت، مسکن
معاون رضوی
معاون رضوی مقطع کارشناسی خود را در دانشگاه خواجهنصیر گذراند، ارشد اقتصاد را نیز در موسسه پژوهش در برنامهریزی و توسعه گذراند. سپس به دانشگاه برندایس رفته و پس از اتمام دورهی تحصيل خود، در این دانشگاه تدرس میکند. او در حوزهی سلامت کار کرده و سابقهی حضور در کمیتهی اصلاح بخش سلامت ایران را دارد.
مجید شاکری
مجید شاکری اقتصادخواندهی دانشگاه علامه طباطبایی است که به پژوهش در حوزههای مسکن و یارانه میپردازد. او معتقد است که دولت میتواند دخالت موثری بر بازار مسکن گذاشته و شرایط را بهبود بخشد.
رضا امیدی
دکتر رضا امیدی استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و عضو هیئت مدیره انجمن جامعه شناسی ایران است. سیاستگذاری و بالخصوص سیاستگذاری آموزش از حوزههای پژوهشی مورد علاقه ایشان میباشد. از جمله مقالات ایشان در این حوزه میتوان به «تعارض نهادی و شکست سیاستگذاری،» «تحلیل تعارض در سیاستگذاری اجتماعی،» «کالاییسازی آموزش و فرسایش همبستگی اجتماعی» و «سیاستگذاری اجتماعی و آموزش عالی (دانشگاه بهمثابه سوژه و ساحت سیاستگذاری)» اشاره کرد.
جنسیت و برابری
نیره توحیدی
خانم نیره توحیدی مدرک لیسانس خود را در رشتهی روانشناسی(اصلی) و جامعهشناسی (فرعی) از دانشگاه تهران و مدرک فوق لیسانس و دکترای خود را از دانشگاه ایلینویز در آمریکا اخذ کرده است.
فریبا علاسوند
سرکار خانم فریبا علاسوند از اعضای هیئت علمی گروه مطالعات نظری دفتر مطالعات و تحقيقات زنان حوزه علميه قم و استاد جامعه المصطفی (ص) بوده
فروغ نیلچیزاده
فروغ نیلچی زاده استاد حوزه و دانشگاه است و سخنرانیهای متعدد، تالیفات و مقالاتی را مانند «کنکاشى درکلام امام (ره) برارتجاع فمینیسم» در کارنامه خود دارد. خانم نیلیچی زاده معتقد است که اگر تفاوتهای بین زنان و مردان دیده نشود، ظلمهای بزرگی به زنان خواهد شد. او میگوید: کوچکترین عضو جامعه، خانواده است اما جامعه عرف زده مدرن، انسان را کوچکترین عضو جامعه قرار داده است. وی پذیرش مناصب مهم اجتماعی و سیاسی توسط زنان را منع مطلق نمیکند، اما جایگاه اساسی زن را در مادری میبیند.
مینو معلم
مینو معلم، فوق دکتری جامعه شناسی از دانشگاه برکلی کالیفرنیا و استاد جنسیت و مطالعات زنان در آن دانشگاه است. او نویسنده مقالات و و کتابهای متعددی مانند «بنیادگرایی اسلامی و سیاست فرهنگی پدرسالارانه در ایران» است. در این جلسه از خانم دکتر معلم درخواست کردیم تا پیرامون «موانع تعیین سرنوشت زنان در جامعه ایران» و نظریه «تبعیض مثبت به نفع زنان» برای ما بگوید.
بخش ۱: مساله نظری | عدالت و بازار:
به لحاظ سلسلهمراتبی این دوره با پرسش از نسبت عدالت و بازار آغاز میشود. دهههاست که بازار به عنوان یک مکانیسم بازتوزیع منابع به عنوان بخش مهمی از (و شاید تمام) پاسخ به سوال «چگونه عدالت محقق میشود؟» مورد بحث قرار گرفته است. البته در نقش مهم بازار در این پاسخ به خصوص در دهههای اخیر شاید کمتر اختلاف وجود داشته باشد اما دیدگاههای رادیکال در این حوزه همواره محل اختلاف بودهاند. به صورت مشخص عدهای بر این باورند که مکانیسم بازار با تاکید بر رقابت، انحصارزدایی و شایستهسالاری میتواند فسادهای متنوع را در جوامع بزداید. اما در مقابل دیدگاههایی بازاریسازی جامعه را به سبب آنچه نیروی مخرب سرمایهٔداری مینامند منافی تحقق کامل عدالت دانسته و یکهتازی بازار را مترادف برآمدن تبعیضهای جدیدی در جامعه قلمداد میکنند. البته باید توجه شود که ما با طیفی از دیدگاهها در این موضوع مواجه هستیم و نباید دیدگاهها را صرفا به دو دیدگاه رادیکال تقلیل داد. اما اگر بخواهیم یک تقسیمبندی کلی انجام دهیم آقایان دکتر مسعود نیلی و پویا ناظران بیشتر در سمت اقتصاد بازار قرار خواهند گرفت و سایر اساتید این بخش در سمت نگاه انتقادی دستهبندی خواهند شد.
بخش ۲: مساله الهیاتی | عدالت، الهیات و فقه:
یک دیدگاه مهم در جوامع مسلمان اخذ نظریه عدالت از متون دینی و فقه اسلامی بوده است. اما همواره یکی از پرسشها در مقابل این دیدگاه امکانپذیری چنین اتفاقی بوده است. آیا اساسا فقه و الهیات اسلامی (به شکل فعلی آن و نه آنچه در باطن دین است) دارای ظرفیت در جهت تحقق نظریه عدالت هست؟ اگر چنین است نابرابریهای موجود در برخی احکام فقه مانند تفاوت میان فقیه و انسان عادی، میان زن و مرد و سایر انواع آن چگونه تحلیل میشوند؟ در این بحث از یک سو دکتر عبدالکریمی با تحلیل فقه و الهیات به مثابه نوعی تفکر تئولوژیک نگاهی نقدانه به فقه خواهند داشت و از سوی دیگر حجتالاسلام قنبریان توضیح خواهند داد که چگونه با استقرار مفاهیم غیرقابل انکار مانند برابری و حق بر سرنوشت میتوانیم به صورت عینی تحقق یک فقه در مدار عدل را شاهد باشیم.
بخش ۳: نقطه شروع | بحران نظری و عملی عدالت در ایران:
آیا بحران عدالت در ایران زاییده بحرانی نظری در حوزه عدالت است و بدین معنی که حاکمیت و جامعه ایرانی فاقد دیدگاهی مورد توافق و متوازن در حوزه عدالت است؟ و یا آنکه ما بیش از همه شاهد بحرانی عملی هستیم که از بیکفایتی مدیریتی برمیخیزد و سطح مسائل چنان ساده هستند که اساسا عقل عرفی هم از ناعادلانه بودن آنها آگاه است؟ البته آشکار است که هیچ نگاهی طرفدار یکی از این دو قسم به صورت رادیکال نیست و این بحث بیشتر تلاش دارد تا پرتوی بر هر دو سوی این بحران بیافکند. در این بحث دکتر ملکی بحرانهای عملی را خواهند کاوید و دکتر امینی به سراغ بحرانهای نظری خواهند رفت.
بخش ۴: مسائل عینی عدالت اقتصادی |کلانمسائل جامعه ایرانی:
در این بخش به مسائلی خواهیم پرداخت که از سویی به عنوان مسائلی کلان جامعه ما را تحت تاثیر قرار میدهند واز سوی دیگر نسبتی قوی با ایده عدالت دارند.
بخش ۴-۱ | پول و بانک
مساله خلق پول و نحوه توزیع اعتبارات و وامهای بانکی از مهمترین عوامل ایجاد نابرابری در جامعه ایران برشمرده میشود. برخی همچون دکتر دستجردی برای حل این ماجرا معتقدند که اساسا باید امکان خلق نقدینگی از بانکها سلب شود چراکه این موضوع عملا باعث تورم و تضعیف قشر کمبرخوردار جامعه است .برخی دیگر همانند دکتر یزدانپناه معتقدند که باید بانک مدرن را به رسمت شمرد و البته با هدایت نقدینگی به سمت تولید تلاش کرد که این ماجرا به سود کل جامعه عمل کند. در دیدگاهی دیگر دکتر فرهاد نیلی معتقدند که باید بانک خصوصی مدرن در کنار بانک مرکزی مستقل به رسمیت شناخته شود و حل معضلات از تحقق این سیستم انتظار رود و در نهایت دکتر امیر جوادی بیان میدارند که باید بانک و پول به عنوان یک حوزه کاملا خصوصی و شکل گرفته در بازاری کاملا آزاد تعریف و تعقیب شود و ازین طریق به تعبیری تامین عدالت به دست نامرئی بازار سپرده شود.
بخش ۴-۲ | خصوصیسازی
اصل ۴۴ قانون اساسی و نحوه اجرای آن از نظر نسبت با تحقق عدالت همواره محل بحث بوده است. در این موضوع میزبان دو دیدگاه هستیم. از یک سو حمایت اصولی از کوچکسازی دولت و سپردن برخی داراییهای سابقا دولتی به دست بخش خصوصی برای ایجاد بهرهمندی هرچه بیشتر جامعه از فعالیتهای بهینه خصوصی را شاهد خواهیم بود که دکتر عبده تبریزی ازین دیدگاه دفاع میکنند. از سوی دیگر این موضع توسط دکتر سبحانی به چالش کشیده میشود و پرسشهای اصلی ایشان ناظر به تناسب اقدامات صورتگرفته با اصول قانون اساسی و نیز پرسش از نسبت خصوصیسازی با عدالت و برابری توزیعی خواهد بود.
بخش ۴-۳ | یارانه پنهان:
موضوع یارانه پنهان به معنای هزینههای پنهان دولت در حوزه حاملهای انرژی موضوع بحث دهه اخیر اقتصاد ایران است. یک دیدگاه معتقد است که تفاوت مصرف انرژی در دهکهای مختلف جامعه عملا منجر به بازتوزیع نابرابر ثروتهای دولت در جامعه میشود و باید این یارانه پنهان به صورت نقدی و مساوی میان آحاد مردم توزیع شود. دکتر حسین عباسی از این دیدگاه دفاع میکنند. از سوی دیگر دکتر نعمتی معتقد است که قیمتگذاری حاملهای انرژی بر اساس قیمتهای بینالمللی (که جزیی از دیگاه طرفداران یارانه نقدی است) و فروش آن به مردم اقدامی است که اولا مخالف مزیتهای نسبی ایران است و ثانیا با توجه به اهمیت انرژی برای دهکهای کم درآمد جامعه نه تنها آنها را تضعیف میکند بلکه با ایجاد تورم بر روی تمامی کالاها عملا شرایط را بیش از گذشته ناعادلانه میگرداند.
بخش ۴-۴ | بازارهای مالی:
در چند سال گذشته شاهد ورود سیلآسای مردم به بازارهای مالی مانند بورس و رمزارز بودهایم. بسیاری از مردم این بازارها را برای جبران تورم بر دارارییهای نقدی خود انتخاب کردهاند. اما آیا ورود مردم به بازارهای مالی در مجموع به نفع ایجاد برابری خواهد بود و یا تاثیری بر این موضوع نخواهد گذاشت؟ این بحث را دکتر قدوسی طی ارائه خود تشریح خواهند نمود.
بخش ۴-۵ | آموزش و سلامت:
آموزش و سلامت دو رکن جامعه هستند که اساسا امکان رشد و رقابت را برای آحاد جامعه فراهم میکنند. در این حوزه نیز نقش پیچیده دولت و بازار و اثرگذاریهای مثبت و منفی آنها محل گفتگو خواهد بود. دکتر رضوی و دکتر امیدی به ترتیب به بحثهای سلامت و آموزش خواهند پرداخت و توضیح خواهند داد که تعادل بهینه میان این دو رکن را چگونه میبینند.
بخش ۴-۶ | مسکن:
ارتباط مسکن به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان با عدالت آشکار است. اما همواره تلاش دولت برای تامین مسکن مترادف با ایجاد تورم و تضعیف دهکهای کمتر برخوردار جامعه قلمداد شده است. در این موضوع دکتر شاکری رویکرد خود در نحوه مداخله غیر مخرب دولت در بازار مسکن جهت برقراری عدالت در این حوزه را تشریح خواهند کرد.
گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنید