موسی نجفی
عمادالدین باقی، تحلیلگر سیاسی و فعال حقوق بشر است. او اعتقاد دارد که اعلامیه جهانی حقوق بشر، بناء عقلاء زمان معاصر است و باید در فقه با توجه به ظرفیتهایی که دانش اصول فقه فراهم میکند، بازنگریهای جدی داشت. آقای باقی برخی امور مانند نظریه ولایت انتصابی فقیه را (برخلاف نظریه ولایت انتخابی فقیه از سوی مردم) با حقوق بشر و حق تعیین سرنوشت در تضاد میداند. بیشتر...
سید هاشم آقاجری
سید هاشم آقاجری (متولد ۱۳۳۶) استاد دانشگاه تربیت مدرس، تاریخنگار و عضو سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران است. حوزه پژوهش او تاریخ معاصر و تاریخ اسلام است. بیشتر...
دوران مشروطه خواهی تقریبا آغاز دورانی است که متفکران جامعه ایران با مظاهر تمدن نوین آشنا شده بودند و به قدر توان و آشنایی خود، درباره ابعاد مختلف آن مانند علم، فن، سیاست و حکومت میاندیشیدند. این دوران، دوران آغاز نزاعهای فکری-سیاسی-اجتماعی نیز هستند. این دیدگاهها و این نزاعها همگی در یک عنصر مشترک بودند و آن عنصر؛ یافتن نسبتی میان داشتههای فکری و فرهنگی (سنت، دین، عقاید و ...) و عناصر دنیای جدید است.
خود رخداد مشروطه خواهی نیز عرصه عملکرد و فعالیت این جوانههای فکری بود. روحانیون کاملا سنتی (و در بیانی متحجر)، روحانیون تحولخواه و نواندیش، طبقه انتلکتوئل و روشنفکر مرتبط با میراثهای دینی و سنتی و روشنفکران رادیکال چند نام برای تقسیمی پر ابهام در فعالان سیاسی و ایدئولوگهای فکری این زمان هستند. این جریانات با اخذ دیدگاهی نسبت به سنت و دیدگاهی نسبت به تمدن مدرن وارد کارزار تحولات سیاسی شده بودند و هر کدام نیز به سهم خود اثراتی داشتند.
اما ما اکنون پس از گذر نزدیک به یک قرن میتوانیم به تحلیل این دیدگاهها بپردازیم. برخی معتقدند تجدد خواهی برآمده از سنت عمیق فکری-دینی با آگاهی مناسب (البته طبیعتا غیر کامل) از شرایط و عناصر دنیای جدید توانست مسیر جدیدی را در مقابل جامعه ایرانی قرار دهد و رشد این بیداری و آگاهی افق تمدن اسلامی را در پی دارد.
اما برخی دیدگاههای انتقادی معتقدند عدم شناخت مناسب از دنیای مدرن، آلودگی فرهنگ دینی به زوائد بیربط به دین و باقی مانده از فرهنگ نادرست سنتی عملا امکان تولید فکری پویا و هماهنگ با جهان مدرن را از طبقهی علمای دین گرفته و اساسا همین بنیادِ اشتباه جامعهی ایرانی را گرفتار معضلات بنیادین سیاسی-اجتماعی و فرهنگی نموده است.
در این درس-گفتگو تلاش میشود تا حدودی این نگاهها و نکات انتقادی پر رنگ گردیده تا بتوان به تحلیلی دقیقتر از تاریخ و اثرات مواجهه جامعه ایرانی به دنیای جدید دست یافت.
گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنید
سید هاشم آقاجری
مقدمهای به مناسبات دین و دولت در ایران عصر صفوی، تهران: انتشارات طرح نو، ۱۳۸۹
حکومت دینی و حکومت دموکراتیک: مجموعه مقالات، (زیر نظر شورای بررسی)، تهران: مؤسسهی نشر و تحقیقات ذکر، ۱۳۸۱
از انجمن حجتیه تا سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی: خاطرات دکتر هاشم آقاجری (۱۳۳۶–۱۳۵۸)- نشر سوین
مقاله «کاوشی تاریخی در مفهوم و تطّور معنایی بیضة اسلام»
مقاله «علل رواج اعتیاد در جامعهی عصر قاجار و آثار اجتماعی آن»
مقاله «تحولهای دینی عصر صفویه و نقش عالمان عاملی»
متن مناظره حسن روحانی و سید هاشم آقاجری
متن سخنرانی دکتر آقاجری، «پروتستانتیزم اسلامی و دکتر شریعتی»
موسی نجفی
کتاب «بنیاد فلسفه سیاسی در ایران عصر مشروطیت» نشر موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
کتاب «تعامل دیانت و سیاست در ایران» نشر موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
کتاب « جریان شناسی و فلسفة سیاسی در تاریخ معاصر ایران» نشر دانشگاه رضوی
کتاب «فلسفه تجدد در ایران» نشر شرکت چاپ و نشر بین الملل
کتاب «مشروطه شناسی، شناخت تاریخی-تحلیلی نهضت های اسلامی معاصر ایران» نشر آرما
مقاله «نقد و ارزیابی دمکراسی اجتماعی در نظریه سیاسی میرزای نائینی»
مقاله «سیاست اندیشی در دوران اسلامی تاریخ ایران»
مقاله «رهیافتی مقایسهای جریان اندیشههای اصلاحطلب عصر مشروطیت با جامعه امروز ایران»